Trend polegający na podkreślaniu ekologiczności usług i produktów jest powszechny i obejmuje również wino, czego dowód stanowi wyodrębnienie nowej kategorii trunków określanych jako naturalne albo też domowe. Czym się one charakteryzują i odróżniają od pozostałych gatunków? Gdzie i jakimi sposobami są wytwarzane? Jakie kryteria muszą zostać spełnione, aby dany wyrób został przydzielony do tej grupy? Poniżej odpowiadamy na te i inne pytania związane z tematem.
W odróżnieniu od innych typów wino naturalne nie podlega żadnym określonym regulacjom. Należy także odróżnić je od wariantów ekologicznych czy biodynamicznych, które już są objęte ściśle wskazanymi zasadami. Jego definicja jest umowna, a nie oficjalna również dlatego, że nie istnieją zestandaryzowane certyfikaty pozwalające na atestowanie produktów. Praktyka pozostaje jednak taka, że do omawianej kategorii zalicza się trunki wytwarzane ze szczepów pochodzących z winnic znajdujących w niedalekiej odległości od punktu sprzedaży. W tym przypadku właśnie lokalność odgrywa ważną rolę, m.in. ze względu na chęć uproszczenia do maksimum procesów transportu i dystrybucji.
Innym nieoficjalnym kryterium stosowanym do definiowania wina naturalnego są wykorzystywane procedury wytwórcze. Przyjmuje się, że w tej grupie znajdują się wyłącznie trunki powstające w sposób nieinterwencyjny, w ramach spontanicznej fermentacji. Brakuje tu miejsca na zaawansowane procedury technologiczne i pełną automatyzację czynności – chodzi o to, żeby proces wytwarzania napoju z winogron był możliwie jak najbardziej organiczny.
Aspektem wyróżniającym wina naturalne jest często anonimowe pochodzenie. Są tworzone w niewielkich, lokalnych piwnicach, z daleka od nastawionych na masową produkcję, komercyjnych winnic prowadzonych przez rozbudowane przedsiębiorstwa. W tym przypadku docenia się charakterystykę szczepu i terroiru oraz kunszt konkretnego winiarza, który wkłada pasję i serce w wytworzenie swojego trunku. To on odpowiada za selekcję i pozyskiwanie winogron, które powinny być zbierane ręcznie lub pochodzić z upraw ekologicznych bądź biodynamicznych, a następnie nadzoruje produkcję.
Również sam proces wytwórczy jest maksymalnie uproszczony i pozbawiony wszelkiego rodzaju dodatków, które stosuje się powszechnie w masowym winiarstwie. Zgodnie z tymi zasadami, rezygnuje się z użycia:
Co istotne, pomimo braku tych składników w organicznym procesie fermentacji dochodzi do naturalnego wydzielania się zarówno siarczynów, jak i drożdży, co przekłada się na mętność napoju. Nieinterwencyjna produkcja sprawia, że powstające wino odzwierciedla specyfikę szczepu oraz warunki geologiczne i klimatyczne, w jakich dojrzewa. Przekrój charakterystyki trunków z tej kategorii jest więc szeroki i obejmuje zarówno warianty owocowe, jak i z przewagą kwasowości. Różnorodne jest również zabarwienie, które może być w zasadzie dowolne, począwszy od białego, poprzez różowe, skończywszy na czerwonym.
Co interesujące, naturalne wino zrodziło się na bazie sceptycznego podejścia do beczkowania. Co do zasady, miłośnicy organicznej produkcji starają się odchodzić od tej metody i sięgają po inne sposoby, np. fermentację w umieszczonych w glebie amforach z gliny (takie techniki stosuje się w Gruzji) czy nalewanie do butelki nie w pełni sfermentowanego soku (Francja), w efekcie czego powstaje lekko musujący napój o bliżej nieokreślonej charakterystyce, którą można poznać dopiero po otwarciu.
Wina naturalne stanowią prawdziwy fenomen ostatnich lat. Popyt na nie rośnie bardzo dynamicznie, w efekcie czego czerpać inspirację z tej metody wytwarzania trunku winnego zaczynają również duże przedsiębiorstwa, reklamując swoje wyroby jako organiczne czy domowe. To najlepszy sygnał pokazujący, że nurt produkcji zgodnej z założeniami entuzjastów naturalności staje się coraz bardziej powszechną praktyką, która rozprzestrzenia się w szybkim tempie.
Jest 51 produktów.
„Czarny, jakiego nigdy nie zobaczysz w życiu, tak słodko czarny” – śpiewał poeta. I takie właśnie jest to wino na bazie Syrah i jego ciemne, słodkie odcienie, jak letnia noc, gotowe Ci skraść serce.
Garnacha Tintorera, jak w Hiszpani nazywa się Alicante Bouschet, z dodatkiem Moravia Agria. Ten dodatek to autochtoniczny szczep, wbrew oczywistemu skojarzeniu, z La Manchy.
Airén z niezwykłej winnicy w Quero, pełnej prefilokserycznych krzewów, fermentowany i dojrzewający w amforach zakopanych w winnicy. Osobny byt!
De Sol a Sol Tempranillo, pełne i oryginalne czerwone wino ze 150-letnich krzewów, które zachwyca i ewoluuje łyk po łyku.
Miejscowa rzadkość, szczep Velasco z winnicy zajmującej mniej niż jeden hektar w pobliżu Quero, z około 1500 winoroślami w wieku około 150 lat posadzonych na glebie piaskowo-wapiennej. Głębokie, nieprzeniknione i tajemnicze. Bomba szczerej autentyczności, smak tej ziemi.
Airén z niezwykłej, pięciohektarowej winnicy w Quero, pełnej 130, a nawet w pojedynczych przypadkach, 180-letnich, prefilokserycznych krzewów. Niezwykła energia, intensywne wino.
Niezwykły kupaż trzech klasyków, Merlot i dwóch Cabernetów, towarzyszący soczystemu i potoczystemu Kekfankosowi znad Balatonu. Doborowe towarzystwo.
Piękne i złożone Bordeaux na bazie Merlo i Cabernet Franc, dające niezwykłą przyjemność przy stole. Mnóstwo owocu, świeżość i tanina. Czego chcieć więcej do burgera wołowego?
Pampaneo Natural to pomarańczowy Airèn o wspaniałej osobowości i treści. Energetyczne i żywe, wyjątkowe i niepowtarzalne. Prawdziwe wino!
HAPAX, to z greki ἅπαξ (hápax) jeden raz. Jeden jedyny, bo był to teoretycznie jednorazowy projekt w związku ze słonecznym rocznikiem 2019, jednak był tak udany, że winiarze postanowili, to niezwykle charyzmatyczne, pomarańczowe wino, tworzyć w kolejnych latach. I oto mamy HAPAX 2021, pełne dzikości, głębi i powabu wino. Biodynamiczny magnetyzm!
Gago swą nazwę zawdzięcza, a jakże, rasie byków i podobnie jak patron jest doskonale zbudowane, jednocześnie będąc winem subtelnym, nieoczywistym, wielowymiarowym, świetnie nadającym się do dojrzewania.
Derthona czyli esencja Colli Tortonesi i genialnego, choć nadal rzadkiego szczepu Timorasso. Jeżeli kochacie kwiatowego zapachy, a do tego pikantną oleistość i mineralno-miodowe nuty, to jesteście na najlepszej drodze do szczęścia. I ten rumianek! Cóż za przyjemność.
Jardin du Poira czyli 30 miesięcy winifikacji i dojrzewania w używanych beczkach! Szaleństwo? Nie, po prostu słoneczny rocznik, a zatem wina pełne obfitego i skoncentrowanego owocu, wprawdzie z wysokim poziomem alkoholu, tu 14%, ale z genialną, równoważącą to "piekło", kwasowością. Oczywiście jak przystało na ów niesamowity due twiniarzy-lekarzy, brak jakichkolwiek dodatków, w tym siarkowania. I wbrew powszechnej opinii, wino może starzeć się bez problemu przez najbliższe 10-12 lat. Niebywałe!
Jedno z najlepszych win musujących Hiszpanii, choć od ponad 10 lat nie używa się tu DO Cava, gdyż Pepe Raventós uznał, że lepiej będzie dla tak zasłużonej firmy, używać własnej "apelacji": Conca del Riu Anoia. Kupaż Xarel.lo, Parellady i Macabeu z historycznej i dzisiaj już legendarnej winnicy Vinya dels Fòssils zasadzonej w 1964 roku. Czysty błogostan!
Paul-André Risse i Anouk Lavoie-Lamoureux oraz ich Côt, w szerokim świecie znany również jako Malbec. Historia, która rozpoczęła się od przypadkowej degustacji butelki Bruno Alliona w październiku 2016 roku. Bruno poszukiwał następców, którzy przejęliby jego winnice, które uprawiał na 13 hektarach położonych na najpiękniejszych siedliskach wokół Thésée. Spotkanie zakończyło się zobowiązaniem do przejęcia 4,9 hektara winorośli i 1,6 hektara ziemi pod nowe nasadzenia w Thésée i Monthou-sur-Cher. Bo jak tu się nie zakochać w tych południowych zboczach, opadających w kierunku Cher i spoglądających na wieżę wiejskiego kościoła oraz tradycyjnych piwnicach wkopanych w kamień tufowy, gwarantujących najlepsze warunki dojrzewania? Piękna historia i takież wino!
Najwyższa półka rodziny Amirault, lieu-dit Le Vau Renou, na zboczu wzgórza Saint Nicolas de Bourgueil. Dwie parcele: wapień, zwany tuffeau oraz krzemień, słynny nadloarski silex. I oczywiście Cabernet Franc. Wybitne, piękne i potężne wino o niezwykłej głębi i elegancji. Może dojrzewać przynajmniej 15 lat, choć już dziś smakuje imponująco.
Muszkat Aleksandryjski z 50 letnich winnic z parku naturalnego La Mata w Torrevieja, sadzonych bez podkładek, na piaszczystych i zasolonych glebach, niemal przy samym morzu. Kosmos!
Le Claux, to w zasadzie Grand Cru Antoine'a i jego żony Laurence. Wykwintne i czarujące Grenache ze szczyptą Syrah. Zachwycające!
Niezwykły szczep, którego wielkim miłośnikiem był Leaonardo da Vinci. Mityczne Timorasso wyróżniające się przede wszystkim aromatami pecorino i piżma. Do tego mocna struktura i pełne ciało.
Dziełka Kranzen (3,4 Hektara) znajduje się na środkowym zboczu Spitzerberg, na wysokości od 190 do 230 metrów. Wyższa część winnicy jest stroma i bardzo sucha z piaszczystym i skalistym wapieniem. Niższa część jest bardziej płaska z glebą aluwialną. Tutaj gleba jest ciemniejsza i może zachować nieco więcej wilgoci i zawiera mniej wapienia. Została zasadzona w 1950 roku. Kranzen daje wina ciemne aromatyczne, które wykazują bardziej solidny i pełny charakter niż inne lokalizacje na Spitzerberg.
Giuseppe Gorelli szaleje w Montalcino! Niby klasyka, ale jakość owocu oszałamiająca, do tego sporo rustykalnej kwasowości i mamy genialne wino do dziczyzny. Jesteśmy zakochani!
Odlotowy Riesling z 55 letnich krzewów, pokazujący finezję żwirowych gleb równiny Scherwiller. Koncentracja, głębia i niezwykła wprost możliwość dojrzewania: 20 lat to minimum!
Spitzerberg czyli wapienny pas o długości około 5 km i wysokości 300 metrów, wystawiony na działanie wiatru, pomiędzy Alpami (pasmo Leitha) a Karpatami (Wzgórza Hainburg). Dzięki nieustannie rozbijającym się falom pierwotnego morza, które niegdyś pokrywało te tereny, na zboczu wzgórza osadziła się gruba warstwa wapienia, który z czasem uległ erozji do rozmiarów ziarenek piasku. Grona Blaufränkisch z najstarszych winnic: działka w Ried Spitzer zasadzona w 1955 r., działka w Ried Roterd (posadzona w 1985 r.) i działka w Panhölzern (1985 r.). Jak twierdzi Dorli Muhr, każdego roku te stare winorośle produkują najbardziej eleganckie i wyrafinowane wina o świeżej kwasowości, precyzji i dużym potencjale starzenia.
Phinca Hapa Blanco, a w zasadzie Naranja pochodzi z 2,9 hektarów winnic znajdujących się w Elvillar, Alava. Stare, 50 letnie winorośle, posadzone na wapiennej glebie na wysokości około 646 metrów nad poziomem morza, szczepy Viura, Garnacha Blanca i Malvasia. Szczęście jest na wyciągnięcie ręki!
* David Sampedro i Melanie Hickman to ludzie stojący za sukcesem Bodegas Bhilar. On pochodzi z Elvillar, a ona przeprowadziła się z Hawajów, aby rozpocząć nowe życie w otoczeniu winnic w sercu Rioja Alavesa. Tworzą różne kolekcje, w tym trzy wina pod marką Struggling Vines, pochodzące ze starych winorośli uratowanychMelanie, która zainwestowała swoje pieniądze emerytalne i nazwała je imieniem swojego ukochanego zmarłego psa Hapy.
Muszkat Aleksandryjski z okolic Torrevieja, z 50 letnich winorośli z winnicy El Carro w parku naturalnym La Mata, sadzony bez podkładek, na piaszczystych i zasolonych glebach, niemal przy samym morzu. Odlot!
Alter Ego, przyjaciel, powiernik, bo prefilokseryczne krzewy Grenache, to wyjątkowa głębia i duchowa uczta. Rękodzieło.
Syrah z jednego z najlepszych roczników ostatniej dekady, 2017, z winnic Ried Roterd i Ried Spitzer położonych na południowym zboczu Spitzerbergu. Jak mówi producentka, dzięki ubogiej glebie wapiennej Syrah zawsze zachowuje tutaj precyzyjną, przejrzystą strukturę i nigdy nie nabiera zbyt korpulentnego ani barokowego charakteru, nawet w bardzo gorących latach. My jesteśmy zakochani!
Raudonas (lit. czerwony), to Sancerre na bazie Pinot Noir, o początkowo surowej ekspresji z charakterna pikanterią i delikatną słonością.
Apelacja Cornas swą nazwę bierze z celtyckiego oznaczającego „spaloną ziemię”, a pierwsze źródła pisane wspominają o winie w regionie już w 885 roku. To królestwo Syrah.
Akmèniné, co z litewska (żona Sébastiana jest Litwinką) znaczy po prostu kamienny, to zachwycająca świeżość, a przy tym głębia owocu i niemal dotykalna mineralność. A wszystko to z niewielkiej winnicy (1 ha) w Verdigny.
Riesling o pięknej intensywności aromatycznej z granitowej gleby Grand Cru Frankstein o niezwykłej głębi, mineralności i bogactwie. Doskonałe wino z wielkim potencjałem leżakowania, co najmniej 10 lat, jak skromnie podaje producent. Warto dać się ponieść...
Ansonaco czyli niesamowite wino na bazie szczepu Ansonica ze skalistej wyspy Giglio u wybrzeży Toskanii. Czegoś takiego nigdy nie próbowaliśmy. Nie schładzać, pić w temperaturze 12 stopni. Czyste szaleństwo i takież terrroir.
15 km od głównego krateru Etny i 20 km od Morza Jońskiego czyli Vinupetra. Krzewy Nerello Mascalese (80%) i Capuccio oraz Grenache i tzw. Franchisi. Wino niesamowite, medytacyjne, pełne etneńskiej mineralności i jońskiego piękna oraz głębi.
Różowe wino organiczne dojrzewane w dębowych beczkach przez 18 miesięcy. Udany kupaż Malvasia Nera 80% + Merlot 20% w kontakcie ze skórkami przez 12 godzin.
Naturalne, organiczne i !pomarańczowe! Vermentino. Dłuższa maceracja na skórkach oraz dojrzewanie w dębowych beczkach przez 18 miesięcy.
Auksinis czyli złoto, a w zasadzie "macerowane złoto", to wino pomarańczowe, głębokie i intensywne Sancerre, macerowane przez tydzień ze skórkami i pochodzące z częściowo zbotrytyzowanych gron. Bezkompromisowe i bajeczne bogate.
